Koje obaveze važe za posebno zabrinjavajuće supstance u Republici Srpskoj?

Već znate da je u Republici Srpskoj objavljen Spisak izmjene Spiska posebno zabrinjavajućih supstanci („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 11/24), ali i da je ažuriran Spisak supstanci koje su kandidati za uključivanje u Spisak posebno zabrinjavajućih supstanci – Kandidatski spisak.

Podsjećam da ove spiskove možete pronaći na internet stranici Ministarstva zdravlja i socijalne zaštite Republike Srpske.

Danas donosim pregled obaveza koje su propisane za posebno zabrinjavajuće supstance, ali za kandidatske supstance.

Za supstance sa Spiska posebno zabrinjavajućih supstanci, ali i smješe koje ih sadrže, u Republici Srpskoj važe posebna pravila prilikom upisa u Inventar hemikalija:

1. Donja granica za upis hemikalija u Inventar hemikalija je 1 kg/godišnje za posebno zabrinjavajuće supstance, odnosno 10 kg/godišnje za smješe koje sadrže posebno zabrinjavajuće supstance (donja granica za ostale hemikalije je 100 kg/godišnje);
   
   
2. Ove hemikalije upisuju se u Inventar prema proceduri autorizacije (viši iznos naknade u odnosu na proceduru registracije za druge opasne hemikalije);
   
   
3. Prilikom upisa u Inventar potrebno je obezbijediti dodatne podatke o:

• načinu upotrebe supstance,
• mogućim alternativnim supstancama i tehnologijama,
• opasnostima i rizicima alternativa za zdravlje ljudi i životnu sredinu,
• tehničkoj i socioekonomskoj opravdanosti zamjene supstance manje opasnom;

4. Ukoliko je hemikalija koja je uvrštena u Spisak posebno zabrinjavajućih supstanci prethodno upisana u Inventar prema proceduri registracije, potrebno je izvršiti njenu autorizaciju, u skladu sa novim uslovima.

Propisane su dodatne obaveze i za snabdjevače gotovih proizvoda koji sadrže vise od 0,1% posebno zabrinjavajućih supstanci: obavezno je obavještavanje svih distributera ili daljih korisnika u lancu snabdijevanja o njihovom prisustvu. Pored toga, potrebno je dostaviti informacije dovoljne za bezbjednu upotrebu tog proizvoda.

Ovi zahtjevi definisani su Zakonom o hemikalijama i Pravilnikom o Inventaru hemikalija.

Da budem jasna, dodatne obaveze i troškovi zapravo predstavljaju podsticaj u pravcu odustajanja od proizvodnje, prometa i upotrebe posebno zabrinjavajućih supstanci.

Kandidatski spisak je informativnog karaktera i služi proizvođačima, uvoznicima i korisnicima navedenih supstanci kao podsjetnik koje supstance su pod posebnom pažnjom regulatora.

Ukoliko nakon procjene kandidatske supstance ipak budu uvrštene u Spisak posebno zabrinjavajućih supstanci, slijede sve dodatne obaveze koje sam prethodno navela. Zato se preporučuje da supstance sa Kandidatskog spiska blagovremeno zamijenite manje opasnim supstancama. 

Naravno, posebno zabrinjavajuće supstance sa sobom nose dodatne rizike prilikom upotrebe pa je potrebno primijeniti dodatne zaštitne mjere (tehničke mjere, mjere lične zaštite i slično). To dodatno usložnjava i poskupljuje radne procese.

Prisustvo posebno zabrinjavajućih supstanci u gotovim proizvodima je nepoželjno, često i zabranjeno, a zahtijeva transparentno informisanje korisnika. Obaveza obavještavanja u lancu snabdijevanja o prisustvu supstanci u proizvodu važi i za kandidatske supstance.

Sve su to razlozi za razmatranje alternativa za posebno zabrinjavajuće supstance. Za supstance koje su uvrštene na Spisak posebno zabrinjavajućih supstanci, obaveze već postoje. Za njih ste u prethodnom periodu morali razmotriti najbolje opcije.

Međutim, za supstance sa Kandidatskog spiska je sada pravo vrijeme za akciju. Provjerite da li proizvodite, uvozite ili koristite takve supstance. Zatim provjerite da li su za njih dostupne adekvatne alternative. Ovaj proces traje i zato je potrebno krenuti na vrijeme.

Ako vam treba pomoć u procjeni da li u vašem prodajnom programu ili proizvodnji imate posebno zabrinjavajuće supstance, pišite mi na nina.pajovic@bens-consulting.eu.

Avtor izvirne slike: Pixabay