U prethodnom periodu sam dobila nekoliko upita u vezi sa obukama koje je potrebno sprovesti za radnike koji rukuju diizocijanatima. O čemu se radi?
Naime, Aneksom XVII REACH uredbe Evropske unije propisano je ograničenje koje se odnosi na diizocijanate (O=C=N-R-N=C=O, gdje je R jedinica alifatskog ili aromatičnog ugljovodonika nedefinisane dužine). Primjeri diizocijanata su 4,4′-metilendifenil diizocijanat (MDI) i m-toliliden diizocijanat (TDI). Ograničenje se odnosi na diizocijanate kao takve, ali i kao sastojke drugih supstanci i smješa.
Navedenim ograničenjem definisano je da nakon 24. avgusta 2023. godine diizocijanati ne mogu da se koriste u industrijske i profesionalne svrhe, osim ako:
- koncentracija diizocijanata je manja od 0,1% (koncentracija ispod koje ne dolazi do senzibilizacije respiratornih organa) ili
- industrijski ili profesionalni korisnik je prošao obuku o bezbjednoj upotrebi diizocijanata prije njihove upotrebe.
S druge strane, stavljanje na tržište ovih hemikalija za industrijsku i profesionalnu upotrebu zabranjeno je još od 24. februara 2022. godine. I u ovom slučaju važe gorenavedeni izuzeci.
Kako je došlo do ovakvog regulisanja diizocijanata?
Diizocijanati su grupa hemikalija koje se koriste u različitim sektorima, a najčešće u proizvodnji poliuretana, ali i u ljepilima, bojama i lakovima. Klasifikovani su kao opasni, a između ostalog, izazivaju i senzibilizaciju respiratornih oragana i kože.
Senzibilizacija respiratornih organa do koje dolazi nakon izloženosti udisanjem ali i putem kože, dovodi do astme kod radnika koji rukuju ovim hemikalijama. Procijenjeno je da je u Evropskoj uniji godišnje više od 5000 profesionalnih oboljenja izazvano diizocijanatima.
Zbog svega navedenog, Evropska unija uvela je ograničenje za ovu grupu hemikalija.
Dozvoljena je njihova upotreba samo za industrijske i profesionalne svrhe, ali ako su primijenjene adekvatne tehničke i organizacione mjere, te nakon odgovarajuće obuke. Lica koja stavljaju na tržište diizocijanate dužni su o neophodnosti obuke informisati kupce, odnosno sve učesnike u lancu snabdijevanja.
Minimalni sadržaj obuke definisan je u samom ograničenju. Obuka treba da omogući svakom radniku da stekne potrebna znanja o opasnostima koje diizocijanati predstavljaju i rizicima prilikom njihove upotrebe. Radnika je potrebno upoznati sa dobrim radnim praksama i odgovarajućim mjerama za upravljanje rizikom, uključujući i pravilnu upotrebu lične zaštitne opreme.
Obuku treba da vrši stručnjaka za bezbjednost i zdravlje na radu, a za pomoć pri organizaciji obuke preporučena je primjena online platforme.
Kakvo je situacija u Bosni i Hercegovini?
Ograničenje upotrebe diizocijanata za industrijske i profesionalne korisnike, pa ni obavezna obuka, još uvijek nisu propisani u Bosni i Hercegovini.
U Republici Srpskoj, važećim Pravilnikom o ograničenjima i zabranama hemikalija za neke diizoicijanate propisano je trenutno ograničenje samo za smješe namijenjene za široku potrošnju. Ekvivalentan pravilnik tek se očekuje u Federaciji Bosne i Hercegovine.
Međutim, kako se propisi o hemikalijama u Bosni i Hercegovini usklađuju sa propisima Evropske unije, možemo očekivati usvajanje sličnih pravila i za diizocijanate. Prelazni rok za primjenu ograničenja i sprovođenje obuke u Evropskoj uniji iznosio je dvije godine. Sličan prelazni rok možemo očekivati i kod nas kada ograničenje za diizocijanate bude usvojeno.
Šta već sada možete uraditi?
Pogledajte bezbjednosno/sigurnosno-tehničke listove za hemikalije koje koristite i provjerite da li sadrže diizocijanate.
Dodatne informacije možete zatražiti i od svog snabdjevača. Ako je on iz Evropske unije, vjerovatno vas je do sada već obavijestio o neophodnosti sprovođenja ovakve obuke. Obuku možete organizovati već sada, iako vas propisi na to ne obavezuju, ili sačekati zakonsku obavezu.
Ako ste se odlučili za sprovođenje obuke, javite mi vaša iskustva na nina.pajovic@bens-consulting.eu.
Avtor izvirne slike Tiger Lily on Pexel
nina.pajovic@bens-consulting.eu
Nazad
