Kodovi otpada – šta su i gdje su definisani

Svi koji rade sa hemikalijama dobro znaju koliko je važno pravilno zbrinjavanje otpada, kako otpadnih hemikalija, tako i zaostale ambalaže. Zato su podaci o odlaganju otpada sadržani u bezbjednosno/sigurnosno-tehničkom listu (BTL/STL), i to u naslovu 13.

Pogledajmo danas koji propisi u Bosni i Hercegovini regulišu otpad, a posebno kodove otpada koje ste sigurno viđali u naslovu 13 BTL/STL.

U Bosni i Hercegovini je pitanje otpada regulisano na nivou entiteta i Brčko distrikta:

• U Federaciji Bosne i Hercegovine upravljanje otpadom je regulisano Zakonom o upravljanju otpadom Federacije BiH,
• U Republici Srpskoj na snazi je Zakon o upravljanju otpadom Republike Srpske,
• U Brčko distriktu BiH otpad je regulisan Zakonom o upravljanju otpadom Brčko distrikta.

Ovi propisi definišu obaveze proizvođača, operatera i nadležnih institucija u vezi sa identifikacijom, klasifikacijom, tretmanom i odlaganjem otpada.

Klasifikacija otpada se vrši prema Katalogu otpada, koji je sastavni dio podzakonskih akata:

• Pravilnika o kategorijama, ispitivanja i klasifikaciji otpada Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 19/15 i 79/18),
• Pravilnika o kategorijama otpada sa listama Federacije Bosne i Hercegovine,
• Pravilnika o kategorijama otpada sa listama Brčko distrikta BiH.

Katalog otpada predstavlja zbirnu listu neopasnog i opasnog otpada prema kojoj se otpad razvrstava u 20 grupa. Razvrstavanje otpada u grupe vrši se prema mjestu nastanka i porijekla, a dalje razvrstavanje u vrste otpada uslovljeno je njegovim osobinama.

Svaka vrsta otpada ima svoj šestocifreni kod, tzv. indeksni broj koji se sastoji od tri bloka sa dvije cifre, pri čemu:

• prve dvije cifre označavaju djelatnost iz koje otpad nastaje,
• srednje dvije cifre označavaju proces u kojem otpad nastaje,
• zadnje dvije cifre preciziraju dio procesa u kojem otpad nastaje.

Pogledajmo ovo kroz primjer indeksnog broja 17 01 01:

• 17 (djelatnost) – građevinski otpad i otpad od rušenja (uključujući i iskopanu zemlju sa kontaminiranih lokacija),
• 01 (proces) – beton, cigle, crijep i keramika,
• 01 (dio procesa) – beton.

Možemo zaključiti da se ovaj kod odnosi na otpadni beton koji je nastao u građevinskoj djelatnosti.

Otpad koji je klasifikovan kao opasan označava se dodatno zvjezdicom (*) koja se navodi poslije indeksnog broja. Evo primjera: 06 02 04*:

• 06 (djelatnost) – otpadi od neorganskih hemijskih procesa,
• 02 (proces) – otpadi od proizvodnje, formulacije, snabdijevanja i upotrebe baza,
• 04 (dio procesa) – natrijum-hidroksid i kalijum-hidroksid.

Zašto su kodovi otpada bitni za BTL/STL? U njemu se navode sve ključne informacije o nekoj hemikaliji, a to podrazumijeva i podatke o odlaganju. Konkretni kodovi otpada pomažu u identifikaciji vrste otpada koja nastaje upotrebom hemikalije. Identifikacija otpada omogućava adekvatno planiranje zbrinjavanja otpada, uključujući otpadnu hemikaliju i ambalažu od hemikalije.

Naslov 13 BTL/STL je tačka koja povezuje propise o hemikalijama i propise o otpadu. Kada hemikalija završi svoj životni ciklus, bilo da je iskorištena u nekom procesu ili joj je istekao rok trajanja, ona postaje otpad. Tada prestaje primjena propisa o hemikalijama, a važe pravila iz propisa o upravljanju otpadom.

Kodovi otpada nisu samo administrativna formalnost – oni su osnova za pravilno upravljanje otpadom, zaštitu životne sredine i zdravlja ljudi. Nije uvijek jednostavno odrediti kod otpada za hemikaliju – on zavisi od djelatnosti i procesa u kojima će se hemikalija koristiti. Ali kada navodite kod otpada, navedite ga onako kako je definisan u važećem Katalogu otpada.

Za više detalja o upravljanju otpadom morate se obratiti operateru ovlaštenom za upravljanje otpadom. Ali ako vam treba BTL/STL, možete se javite i meni na nina.pajovic@bens-consulting.eu.