Znate li da postoje hemikalije koje su zabranjene u opštoj upotrebi?

Veliki broj hemikalija je u svakodnevnoj upotrebi i ljudi su im konstantno izloženi. Bilo da se radi o industrijskoj primjeni, upotrebi u poljoprivredi ili u domaćinstvu, ne možemo izbjeći hemikalije.

Postoji određen broj hemikalija koje su izuzetno opasne i za čiju bezbjednu primjenu je neophodno sprovoditi odgovarajuće tehničke, organizacione i druge zaštitne mjere. Zato se takve hemikalije ne mogu naći u opštoj upotrebi – smatra se da predstavljaju neprihvatljiv rizik za neobučene korisnike u domaćinstvima.

Hemikalije mogu imati širok spektar opasnosti sa ozbiljnim uticajem na zdravlje ljudi. On može biti akutni, kada hemikalija izazove ozbiljne zdravstvene posljedice, pa čak i smrt, u kratkotrajnom kontaktu, ali i dugotrajni.

U ovoj grupi su karcinogene, mutagene i reproduktivno toksične hemikalije (CMR) koje mogu izazvati karcinom, mutacije gena ili oštetiti reproduktivni sistem. Upotreba CMR hemikalija je u mnogim proizvodima je zabranjena ili ograničena, o čemu sam ranije i pisala.

U Republici Srpskoj precizno su definisane klase opasnosti koje ne mogu da se nađu u opštoj upotrebi. Pravilnik o uslovima za obavljanje djelatnosti sa hemikalijama u Republici Srpskoj propisuje da se u opštoj upotrebi ne mogu naći hemikalije koje predstavljaju visok rizik za zdravlje ljudi i životnu sredinu, i to naročito opasne hemikalije (NOH) i hemikalije koje su klasifikovane korozivno oštećenje kože kategorije 1A.

Kompletna lista ograničenih klasa opasnosti izgleda ovako:

• akutna toksičnost kategorije 1, 2 ili 3,
• karcinogenost kategorije 1A ili 1B,
• mutagenost germinativnih ćelija kategorije 1A ili 1B,
• toksičnost po reprodukciju kategorije 1A ili 1B,
• specifična toksičnost za ciljni organ – jednokratna izloženost kategorije 1,
• specifična toksičnost za ciljni organ – višekratna izloženost kategorije 1,
• korozivno oštećenje kože kategorije 1A.

Navedene hemikalije ne mogu da se koriste u opštoj upotrebi i mogu biti dostupne isključivo profesionalnim korisnicima. Za njihovu upotrebu propisani su strogi zahtjevi u pogledu skladištenja, rukovanja i transporta, kako bi se rizici po zdravlje ljudi i životnu sredinu sveli na minimum.

Pravilna klasifikacija i obilježavanje hemikalija ključni su za pravilno informisanje korisnika i bezbjednu upotrebu. Nedostatak odgovarajućih oznaka opasnosti i uputstava može dovesti do nesreća i ozbiljnih zdravstvenih problema. A posebno je važno da svaki korisnik, pa i onaj u domaćinstvu pročita informacije na etiketi. Na taj način se osigurava pravilno korištenje hemikalija i primjena odgovarajućih zaštitnih mjera.

Zabrana korištenja određenih opasnih hemikalija u opštoj upotrebi treba da obezbijedi zaštitu korisnika od direktnih i indirektnih rizika za zdravlje. Mnoge hemikalije mogu imati dugotrajan negativan uticaj na životnu sredinu, uključujući zagađenje vazduha, zemljišta i voda. Zato je važno da je osiguran adekvatan sistem njihovog odlaganja i prikupljanja otpadnih voda.

To su sve razlozi zbog kojih je procijenjeno da takve hemikalije ne mogu bezbjedno da se koriste u domaćinstvu.

Imajte u vidu ova ograničenja kada proizvodite ili uvozite hemikalije za opštu upotrebu. Prilikom upisa hemikalija u Inventar hemikalija provjerava se da li su hemikalije namijenjene opštoj upotrebi klasifikovane u neku od ograničenih klasa opasnosti.

Ako vam je potrebna pomoć u procjeni da li neka hemikalija može da se nađe u opštoj upotrebi ili ne, javite mi se na nina.pajovic@bens-consulting.eu. Možemo vam pomoći i u pripremi kompletne dokumentacije za upis hemikalija u Inventar hemikalija.