Koja pravila važe za uvoz prekursora u Bosnu i Hercegovinu?

Hemikalije uobičajeno imaju veliki broj primjena, posebno kada se radi o supstancama. Mogu da se koriste u formulisanju drugih hemikalija – smješa, u proizvodnji gotovih proizvoda, u naučno-istraživačke svrhe i slično.

Međutim, supstance mogu da se koriste i u proizvodnji zabranjenih ili strogo kontrolisanih proizvoda poput opojnih droga. Ovakve supstance smatraju se prekursorima i pod posebnim su nadzorom.

Podsjetimo se šta su prekursori za proizvodnju opojnih droga i kako su regulisani u Bosni i Hercegovini.

Prema Zakonu o sprečavanju i suzbijanju zloupotrebe opojnih droga prekursor je:

„svaka prirodna ili vještačka SUPSTANCA koja se može upotrijebiti u proizvodnji opojne droge i koja je uvrštena u listu prekursora u skladu sa međunarodnim konvencijama o kontroli opojnih droga ili na osnovu odluke nadležnog organa u Bosni i Hercegovini“.

Lista kontrolisanih prekursora utvrđena je u Tabeli IV Liste opojnih droga, psihotropnih supstanci, biljaka iz kojih se može dobiti opojna droga i prekursora („Službeni glasnik BiH“, br. 8/06, 103/08 i 51/11).

Neki od prekursora koji se često koriste u industriji su aceton, toluen, hlorovodonična i sumporna kiselina. Ove supstance su česti sastojci hemijskih smješa koje se koriste kao boje, lakovi, ljepila, sredstva za čišćenje, toneri i sl.

Za uvoz prekursora koji se koriste u industrijske svrhe (ne-medicinske upotrebe) potrebno je pribaviti posebne dozvole Ministarstva spoljne trgovine i ekonomskih odnosa Bosne i Hercegovine, i to:

• dozvolu kojom se kompaniji odobrava obavljanje djelatnosti sa prekursorima i
• dozvolu za uvoz pojedinačnih prekursora.

Dozvole važe šest mjeseci, nakon čega je proceduru potrebno ponoviti. Imajući u vidu obimnu zahtijevanu dokumentaciju, ovo može predstavljati izazov za uvoznike prekursora.

U Listi prekursora nije definisano da uključuje i preparate, odnosno smješe koje sadrže prekursore. To znači da se dozvole za uvoz prekursora izdaju samo za prekursore koji se uvoze u obliku SUPSTANCE.

Iako je to prije nekoliko godina bila praksa, dozvole za smješe, odnosno gotove proizvode koji sadrže prekursore (boje, lakovi, toneri i sl.) nisu potrebne. Takvi proizvodi ne smatraju se prekursorima, ne mogu se svrstati pod tarifne oznake navedene u listi prekursora, te su izuzeti od obaveze pribavljanja dozvola.

U praksi to znači da je posebna dozvola za uvoz potrebna za npr. metiletilketon koji se uvozi kao čista supstanca, ali ne i za boju za štampu koja sadrži ovu supstancu u određenom procentu.

Međutim, da biste bili sasvim sigurni, provjerite u koju tarifnu oznaku je svrstana hemikalija koju uvozite. Ako je ta oznaka navedena u listi prekursora, za hemikaliju je potrebna dozvola za uvoz prekursora čak i ako je u pitanju smješa.

Imajte na umu: bila hemikalija prekursor ili ne, bila na posebnom režimu uvoza ili ne, postoje i drugi zahtjevi za uvoz i stavljanje hemikalija na tržište. Provjerite sa špediterom da li je prema tarifnoj oznaci za uvoz hemikalije potrebno pribaviti dodatnu dozvolu („D“ dozvola).

Takođe, provjerite da li se hemikalija smatra otrovom, ili sadrži otrove za koje su i dalje potrebne posebne dozvole u Federaciji Bosne i Hercegovine. U Republici Srpskoj, hemikalije prije stavljanja na tržište morate upisati u Inventar hemikalija, a posebna pravila važe i za biocide.

Naravno, treba da ispunite i opšte uslove za obavljanje djelatnosti sa hemikalijama u skladu sa propisima o hemikalijama i u Federaciji Bosne i Hercegovine i u Republici Srpskoj.

Ako niste sigurni da li su hemikalije koje uvozite na posebnom režimu uvoza, ili vam je potrebna pomoć u pribavljanju dozvola za prekursore, javite mi se na nina.pajovic@bens-consulting.eu.