Prije propisa o hemikalijama kakve danas poznajemo, a koji su zasnovani na propisima Evropske unije, u primjeni su bili propisi o otrovima. Ako ste dugo u ovoj oblasti, možda ih se i sjećate.
Propisi o otrovima više ne bi bili tema da se i dalje ne primjenjuju u jednom dijelu Bosne i Hercegovine. Naime, u Federaciji Bosne i Hercegovine se, uz manje izmjene, još uvijek primjenjuju procedure utvrđene Zakonom o prometu otrova. Zato danas donosim pregled osnovnih obaveza koje su propisane za otrove.
Zakon o prometu otrova usvojen je još u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji (SFRJ), a kasnije je neznatno mijenjan. Za razliku od propisa o hemikalijama koji se u načelu primjenjuju na sve hemikalije, propisi o otrovima primjenjuju se samo na neke hemikalije. Radi se o supstancama koje se nalaze na utvrđenoj listi otrova, ali i o smješama koje sadrže ove supstance.
Propisi o otrovima strogo regulišu određene supstance, a u cilju zaštite zdravlje ljudi i životne sredine. Pogledajmo ključne definicije:
- Otrov je supstanca prirodnog ili sintetičkog porijekla i preparati proizvedeni od tih supstanci koji, uneseni u organizam ili u dodiru s organizmom, mogu ugroziti život i zdravlje ljudi ili štetno djelovati na životnu sredinu.
- Promet otrova podrazumijeva otpremanje otrova, skladištenje, uvoz, izvoz, prodaju i svaki drugi način stavljanja otrova u promet.
Zakon o prometu otrova zabranjuju promet određenih supstanci, ali i definiše izuzetke u kojima neki otrovi ipak mogu da se koriste.
Klasifikacija otrova u pogledu opasnosti podrazumijeva razvrstavanje u tri grupe otrova, prema stepenu akutne i hronične toksičnosti. Definisani su kriterijumu prema kojima se otrovi razvrstavaju u grupu I, II ili III, pri čemu su otrovi grupe I najtoksičniji.
Utvrđen je način pakovanja, obilježavanja i reklamiranja otrova. Neki od vas se vjerovatno sjećaju specifičnih narandžastih simbola opasnosti kojima su se obilježavali otrovi.
Propisani su uslovi u pogledu kadra, prostora i opreme koje moraju ispuniti lica koja se bave prometom otrova. Definisani su i uslovi skladištenja, ali i upotrebe, pri čemu radnici koji koriste otrove moraju biti adekvatno obučeni. Utvrđena je obaveza vođenja evidencije o prometu otrova, što uključuje i podatke o kupcima otrova I i II grupe.
U Federaciji Bosne i Hercegovine kroz godine primjene vršene su izmjene određenih procedura utvrđenih izvornim Zakonom. Tako je utvrđena i Lista otrova koji se mogu stavljati u promet u Federaciji Bosne i Hercegovine.
I to je ključno. Ukoliko se supstanca koju uvozite u Federaciju Bosne i Hercegovine nalazi na ovoj listi, potrebno je da pribavite sljedeće dozvole:
- rješenje/dozvolu Federalnog ministarstva zdravstva kojim se uvozniku odobrava obavljanje djelatnosti prometa otrova i
- rješenje o uvoz konkretnog otrova.
Isto se odnosi i na smješe koje sadrže supstance sa liste otrova.
Ispunjenost uslova za obavljanje prometa otrova utvrđuje se komisijski, a rješenje o ispunjenosti uslova izdaje se bez roka važenja.
Rješenje o uvozu otrova važi šest mjeseci u toku kojih može da se vrši neograničen broj uvoza. Jednom uvoznom dozvolom može biti obuhvaćeno do 100 otrova, odnosno supstanci sa liste otrova ili smješa koje ih sadrže.
Danas možemo reći da su propisi o otrovima iz vremena SFRJ zastarjeli. Dvije su ključne razlike koje su donijeli savremeni propisi o hemikalijama. Prvo je veći obuhvat hemikalija na koje se propisi odnose. Drugo, možda i važnije, je prenos odgovornosti za hemikalije sa državnih organa na lica koja ih stavljaju u promet.
U Federaciji Bosne i Hercegovine 2020. godine usvojen je Zakon o hemikalijama zasnovan na ključnim propisima Evropske unije. Ovim zakonom stavlja se van snage Zakon o prometu otrova. Međutim, propisi o otrovima ostaju u primjeni do donošenja novih podzakonskih akata. A na to i dalje čekamo.
Ipak, postoje stvari koje možete uraditi dok čekate, o čemu sam pisala u ovom tekstu.
Imate li konkretna pitanja u vezi sa uvozom otrova u Federaciju Bosne i Hercegovine? Pišite mi na nina.pajovic@bens-consulting.eu.
Avtor izvirne slike: Davide Baraldi na Pexels
nina.pajovic@bens-consulting.eu
Nazad
