Fiskalizacija nije proces sa kojim na prvi pogled povezujemo hemikalije. Međutim, veza postoji.
Ova tema je veoma aktuelna u Republici Srpskoj zbog povećanog broja korisnika koji su obuhvaćeni fiskalizacijom. I u Federaciji Bosne i Hercegovine najavljen je novi sistem, pa je pravo vrijeme da istražimo vezu fiskalizacije i hemikalija.
Veza potiče od fiskalnih kasa, odnosno termalnog papira koji se u njima koristi.
Termalni papir se sastoji od papirne podloge sa najmanje jednim slojem premaza koji sadrži neku hemikaliju kao razvijač boje. Prilikom zagrijavanja, termalni papir mijenja boju čineći štampane znakove vidljivim.
Jedna od hemikalija koja se koristila (a možda se i dalje koristi) kao razvijač boje je i bisfenol A (BPA). A ona je poprilično problematična.
BPA se smatra naročito opasnom supstancom. Između ostalog, može izazvati alergijske reakcije na koži i iritaciju respiratornih organa, ali i uticati štetno na plodnost. Takođe, BPA može da ometa rad endokrinog sistema i dovede do hormonskih poremećaja, a smatra se da su najosjetljivije trudnice.
Iz navedenih razloga, upotreba BPA je zabranjena ili ograničena u mnogim proizvodima. Na primjer, sadržaj BPA u plastičnim materijalima koji dolaze u kontakt sa hranom je u Bosni i Hercegovini ograničen propisima o hrani, dok je u flašicama za bebe BPA u potpunosti zabranjen.
Sadržaj BPA ograničen je i u termalnom papiru, i to propisima o hemikalijama. Osim u fiskalnim kasama, ovakav papir možemo sresti i u gradskom prevozu, na bankomatu, redomatu, automatu za parking i slično.
Svi ovi materijali mogu biti izvor BPA. A najizloženije su osobe koje zbog prirode posla često dolaze u dodir sa termalnim papirom (npr. radnici na kasi).
Pogledajmo onda detaljnije na koji način je definisan sadržaj BPA u termalnom papiru.
U Republici Srpskoj, ograničenje upotrebe BPA u termalnom papiru propisano je 2017. godine tadašnjim pravilnikom o ograničenjima i zabranama hemikalija. Prema definisanom ograničenju, na tržište se od 12. aprila 2020. godine ne može stavljati termalni papir koji sadrži BPA u koncentraciji koja je jednaka ili veća od 0,02%.
Detalje možete pogledati u aktuelnom Pravilniku o ograničenjima i zabranama hemikalija.
Ovo ograničenje u skladu je sa onim koje je u Evropskoj uniji na snazi od januara 2020. godine.
U Federaciji Bosne i Hercegovine još uvijek nije donesen propis koji reguliše zabrane i ograničenja pojedinih hemikalija, pa ni BPA. Očekuje se da će biti propisano ograničenje identično onom koje je već na snazi u Republici Srpskoj.
Da se vratimo na fiskalizaciju. Ako ste uvoznik ili distributer termalnog papira za fiskalne kase (ili druge namjene), provjerite da li je papir koji uvozite ili prodajete u skladu sa propisanim ograničenjima.
Ako ste korisnik fiskalne kase i nabavljate rolne termalnog papira, pitajte vašeg dobavljača da li papir koji kupujete sadrži BPA. Zahtijevajte da vam se isporuči papir bez BPA (obično označen sa „BPA-free“).
Na tržištu su dostupne alternative, odnosno termalni papir koji ne sadrži BPA. Zato biste trebali bez problema da obezbijedite adekvatan proizvod koji neće predstavljati opasnost po korisnike.
Hemikalije su zastupljene u svakom segmentu našeg života, pa i kada je fiskalizacija u pitanju, i nije ih moguće izbjeći. Zato je važno da postoje pravila za njihovu bezbjednu primjenu i da se ta pravila poštuju.
Ako imate pitanja o nekim specifičnim hemikalijama, javite mi se na nina.pajovic@bens-consulting.eu.
Avtor izvirne slike: Obsahovka Obsahovka na Unsplash
nina.pajovic@bens-consulting.eu
Nazad
