Biocidi su veoma specifična grupa proizvoda. Bez obzira na znanje i iskustvo u oblasti hemikalija i biocida, nekada nije lako odrediti da li se neki proizvod smatra biocidnim proizvodom ili ne.
A od toga zavisi koja procedura za stavljanje na tržište se primjenjuje: da li je promet slobodan, ili je potreban upis u Inventar hemikalija ili registracija biocida.
Zato je veoma važno prije uvrštavanja nekog proizvoda u prodajni program izvršiti pravilnu kategorizaciju. A biocidi su definisani posebnim propisima.
U Evropskoj uniji biocidi su regulisani Uredbom (EU) 528/2012 o stavljanju na raspolaganje i upotrebi biocidnih proizvoda. Uredba daje sljedeću definiciju:
„Biocidni proizvodi su:
- supstance i smješe, priređene u obliku u kojem se isporučuju korisniku, koje se sastoje od, sadrže ili proizvode jednu ili više aktivnih supstanci, i čija je namjena uništiti, odvratiti, učiniti bezopasnim, spriječiti djelovanje, odnosno nadzirati bilo koji štetni organizam na bilo koji način osim čisto fizičkim ili mehaničkim djelovanjem,
- supstance i smješe, dobijene od supstanci ili smješa koje same ne potpadaju pod prvu alineju, i čija je namjena uništiti, odvratiti, učiniti bezopasnim, spriječiti djelovanje, odnosno nadzirati bilo koji štetni organizam na bilo koji način osim čisto fizičkim ili mehaničkim djelovanjem.
Tretirani proizvod koji ima primarnu biocidnu funkciju smatra se biocidnim proizvodom.“
U Bosni i Hercegovini biocidi su regulisani samo u Republici Srpskoj, i to Zakonom o biocidima iz 2009. godine. Definicija koju daje ovaj zakon donekle se razlikuje od definicije u EU (zasnovana je na staroj EU definiciji iz 1998. godine):
„Biocidni proizvodi su aktivne supstance ili preparati koji sadrže jednu ili više aktivnih supstanci, pripremljeni u obliku u kojem se snabdijevaju korisnici, a čija je namjena da unište, odvrate, učine bezopasnim, spriječe djelovanje ili kontrolišu nepoželjne organizme hemijskim ili biološkim putem.“
U obe definicije ističu se dva ključna elementa koja određuju biocidni proizvod:
- proizvod mora da sadrži supstancu koja se smatra biocidnom aktivnom supstancom i
- namjena proizvoda mora biti da uništi, odvrati, učini bezopasnim, spriječi djelovanje ili na drugi način kontroliše nepoželjne organizme.
Ukoliko u vašem proizvodu nisu prisutna oba ova elementa, proizvod nije biocid
Aktivna supstanca je nosilac biocidne aktivnosti proizvoda i razlog je zašto proizvoda ima biocidno djelovanje (npr. etil alkohol). Zato takva supstanca mora da bude prisutna u proizvodu i navedena na etiketi.
Naravno, biocidna aktivna supstanca mora da bude dozvoljena za specifičnu namjenu, odnosno za upotrebu u određenoj vrsti biocida.
O namjeni proizvoda više informacija možemo saznati na samoj etiketi proizvoda. Izjave poput „dezinfikuje“, „uništava bakterije“, „odbija komarce“, „suzbija glodare“ i slično su jasne biocidne tvrdnje. Ove izjave ukazuju na biocidno djelovanje proizvoda.
Kada utvrdite koje su ključne karakteristike proizvoda, obratite pažnju na sljedeće:
- Ako proizvod ne sadrži biocidnu aktivnu supstancu, a na etiketi je istaknuta biocidna tvrdnja, ona se može smatrati lažnom jer dovodi potrošača u zabludu.
- Ako proizvod sadrži biocidnu aktivnu supstancu, a biocidna tvrdnja nije navedena, proizvod se ne može smatrati biocidnim proizvodom. (Izostavljanje biocidne tvrdnje ne bi smjelo biti u cilju izbjegavanje procedure propisane za biocide.)
- Ako mehanizam djelovanja proizvoda na nepoželjne organizme nije hemijski ili biološki, proizvod se ne smatra biocidom. Fizičko djelovanje proizvoda ne čini ga biocidom (npr. mišolovka – uništava nepoželjni organizam, ali isključivo fizičkim putem).
U nekim slučajevima može biti veoma teško razgraničiti proizvode. Takav je slučaj sa proizvodima koji su na granici biocidnih i kozmetičkih proizvoda, ili biocidnih i veterinarsko-medicinskih proizvoda.
Ukoliko ste ipak utvrdili da je vaš proizvod biocid, ostaje vam da ispunite propisane obaveze.
Ako i dalje niste sigurni da li je neki proizvod biocid, možda vam mogu pomoći. Kontaktirajte me na nina.pajovic@bens-consulting.eu.
Avtor izvirne slike: Michelangelo Buonarroti on Pexels
nina.pajovic@bens-consulting.eu
Nazad
