U današnje vrijeme na tržištu možete pronaći veliki broj različitih proizvoda koji su proizvedeni u različitim dijelovima svijeta. Pitate li se koliko su oni zapravo bezbjedni?
Za neke proizvode propisani su detaljni zahtjevi u pogledu kvaliteta i bezbjednosti koji se provjeravaju prije stavljanja na tržište (npr. lijekovi). Međutim, za većinu proizvoda propisuju se opšti zahtjevi za bezbjednost ili definišu standardi sa kojima određeni proizvodi moraju biti usklađeni. Za bezbjednost takvih proizvoda odgovorni su proizvođači ili distributeri.
Kako bi se osigurala bezbjednost proizvoda koji su u prometu, odnosno njihova usklađenost sa propisanim zahtjevima, neophodna je kontrola na samom tržištu.
Ukoliko se utvrde neusaglašenosti zbog kojih proizvod nije bezbjedan, proizvođaču ili distributeru nalažu se određene mjere kako opasni proizvodi ne bi stigli do korisnika.
U Evropskoj uniji je još 2005. godine uspostavljen sistem obavještavanja o nebezbjednim proizvodima na tržištu – RAPEX (The Rapid Alert System for Non-Food Products). Danas ovaj sistem funkcioniše pod nazivom Safety Gate. Njime su obuhvaćeni potrošački proizvodi (npr. igračke, elektronska oprema, motorna vozila, kozmetički proizvodi), ali i proizvodi namijenjeni za profesionalnu upotrebu.
Lijekovi i medicinska sredstva nisu obuhvaćeni ovim sistemom, dok sličan sistem postoji za prehrambene proizvode – RASFF (the Rapid Alert System for Food and Feed).
Zemlje članice Evropske unije svakodnevno dostavljaju upozorenja u Safety Gate sistem. Ona sadrže informacije o vrsti proizvoda koji je prepoznat kao opasan, opis rizika kao i mjere koje su preduzete. Ova upozorenja prate nadležni organi drugih zemalja koji mogu da preduzmu odgovarajuće mjere ako pronađu prijavljeni proizvod na svom tržištu.
Kakve veze sve ovo ima sa hemikalijama? Među različitim vrstama rizika koji se prijavljuju, kao što su opekotine, strujni udar, rizik po životnu sredinu, mikrobiološki rizik i sl, nalazi se i hemijski rizik.
Često se na tržištu nađu proizvodi koji sadrže hemikalije čija je upotreba u tim proizvodima zabranjena ili ograničena propisima o hemikalijama. Navešću samo neke primjere:
- nakit koji sadrži nedozvoljenu koncentraciju kadmijuma – nije u skladu sa REACH uredbom,
- ljepilo koje sadrži nedozvoljenu količinu hloroforma – nije u skladu sa REACH uredbom,
- sredstvo za čišćenje koje je izrazito kiselo (pH < 1) i korozivno, a nije na odgovarajući način obilježeno i upakovano – nije u skladu sa CLP uredbom,
- sredstvo za dezinfekciju ruku koje ne sadrži dovoljnu količinu aktivne supstance (npr. etanola) da bi posjedovalo efikasno biocidno dejstvo – nije u skladu sa Uredbom o biocidnim proizvodima.
Svake godine više od 2000 različitih opasnih proizvoda bude prijavljeno kroz Safety Gate. Evropska komisija objavljuje sedmične izvještaje o najnovijim upozorenjima koji su javno dostupni. Možete ih pogledati ovdje, ili se prijaviti na prijem sedmičnih izvještaja putem elektronske pošte.
Izvještaje možete pretraživati prema kategoriji proizvoda (npr. hemijski ili kozmetički proizvodi), državi koja je dostavila obavještenje, zemlji porijekla proizvoda, vrsti rizika, vrsti upozorenja i tipu korisnika proizvoda. Na ovaj način svaki potrošač, pa čak i onaj van Evropske unije, može da se informiše o proizvodima za koje je utvrđeno da nisu bezbjedni.
U Bosni i Hercegovini nadzor nad tržištem sprovodi Agencija za nadzor nad tržištem BiH. Na svojoj internet stranici redovno objavljuju izvještaje o nebezbjednim proizvodima pronađenim na tržištu BiH. Navodi se sličan nivo informacija kao u EU, ali bez mogućnosti pretrage po željenim kriterijumima.
Da li ste se vi nekada susreli sa nebezbjednim proizvodima?
Avtor izvirne slike: https://pixabay.com/illustrations/policies-standards-compliance-4720824/
nina.pajovic@bens-consulting.eu
Nazad
