Da li vaš nakit sadrži opasne supstance?

Možda se pitate zašto pišem o nakitu? Nije sezona darivanja, a teško da ima veze sa hemikalijama o kojima inače pišem.

Ipak, sve ima veze sa hemikalijama. Pa i nakit koji kupujemo, poklanjamo i rado nosimo.

Pošto se radi o proizvodima koji dolaze u dodir sa kožom i sluzokožom, veoma je važno da budu bezbjedni. Različite hemikalije se koriste u proizvodnji nakita ili su prisutne u materijalima od kojih se izrađuje nakit. Zato su propisima definisana ograničenja ili zabrane za pojedine supstance koje se mogu naći u nakitu, uključujući i bižuteriju.

Već znate da je u Republici Srpskoj na snazi Pravilnik o ograničenjima i zabranama hemikalija koji se bavi ovim pitanjima. Propisana ograničenja i zabrane identični su onima u Evropskoj uniji.

U Federaciji Bosne i Hercegovine tek se očekuje usvajanje ekvivalentnog pravilnika.

Pogledajmo koja ograničenja su propisana Pravilnikom o ograničenjima i zabranama hemikalija za pojedine supstance u nakitu:

• kadmijum: < 0,01% u metalnim komponentama za izradu nakita ili metalnim dijelovima nakita,
• nikl:
  • ne koristi se u nakitu koji se unosi u probušene uši ili druge probušene dijelove tijela ako se iz njega oslobađa 0,2 μg/cm² ili više nikla sedmično,
  • ne koristi se u nakitu koji je u direktnom ili produženom kontaktu sa kožom ako se iz njega oslobađa 0,5 μg/cm² ili više nikla sedmično,
• olovo: < 0,05% u nakitu ili komponentama za izradu nakita.

Propisani su izuzeci za antikne komade nakita (nakit koji je na dan stupanja na snagu pojedinog ograničenja stariji od 50 godina).

Dodatna ograničenja postoje za nakit ili druge asesoare koji se izrađuju od plastike, tekstila ili kože. Za ove vrste proizvoda propisana su ograničenja za primjenu određenih supstanci ili grupa supstanci. Između ostalog ograničeni su:

• ftalati u plastificiranim dijelovima: < 0,1%,
• azo boje u tekstilnim i kožnim dijelovima: < 0,003%,
• šestovalentni hrom u proizvodima od kože: < 0,003% itd.

Pored propisa o hemikalijama, nakit je u Republici Srpskoj regulisan i propisima o predmetima opšte upotrebe.

Pravilnikom o bezbjednosti predmeta široke potrošnje („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 17/15, 13/17 i 39/23) propisano je da se predmeti široke potrošnje, uključujući i nakit, mogu izrađivati samo od odgovarajućih materijala koji ne sadrže sastojke štetne za zdravlje ljudi.

Propisano je da nakit koji sadrži nikl a u neposrednom je i dužem dodiru sa kožom ne smije otpuštati nikl u količini većoj od 0,5 μg/cm² sedmično (nisu specificirane razlike u zavisnosti od tipa nakita, kao što je slučaj u propisima o hemikalijama).

Kada su u pitanju teški metali, nakit ne smije da ih otpušta u sljedećim količinama (izraženo po kg ili L sredstva, odnosno model rastvora):

Pravilnik dalje propisuje da proizvodi ne smiju biti oštećeni, moraju biti dobro oblikovani i uredno obrađeni da ne izazivaju povrede pri upotrebi. Takođe, ne smiju otpuštati boje ili druge štetne supstance niti izazivati iritaciju kože.

Sada vidite koje sve hemikalije mogu da se nađu u nakitu i šta je sve potrebno provjeriti da bi se utvrdilo da je nakit bezbjedan za upotrebu.

A ako želite da znate više o tome kako funkcioniše sistem kontrole proizvoda na tržištu, pogledajte ovaj tekst.

Imate li pitanja o opasnim supstancama u drugim proizvodima? Pišite mi na nina.pajovic@bens-consulting.eu.

Avtor izvirne slike Andriyko Podilnyk on Unsplash